Prostat doku hücrelerinin bir kısmının yapısı bozulup kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan yapıya prostat kanseri denilir. İleri yaşta daha fazla görülür ve genellikle yavaş ilerler. Tanı konulup etkin tedavisi yapılmazsa, bulunduğu yerde komşu yapılara doğru ve veya lenf ve kan damarları yoluyla uzak noktalara yayılarak büyür. Uzak organlara yerleşip orada çoğalmasına metastaz denilir.
Oluşma sebebi kesin olarak bilinememektedir. Bununla birlikte, sigara içenlerde, yağlı beslenenlerde, hatalı beslenenlerde, radyoaktiviteye uğrayanlarda daha sık görülebilir. Virus kaynaklı olabileceğine ait ipuçları da vardır.
50 yaş ve üstü daha sık görülür. Yaş ilerledikçe görülme oranı yükselir. Ailesinde prostat kanseri olan erkekler daha fazla riske sahiptir. Genetik geçiş söz konusudur, ancak tek başına yeterli değildir.
Prostat kanseri, erkeklik hormonunun (Testosteron) varlığında gelişebilmektedir. Yeterli testiküler fonksiyonu olmayanlarda prostat kanseri görülmemektedir.
Erken dönem prostat kanseri kişide bir şikayet oluşturmaz.
İdrar yaparken oluşan rahatsızlıklar, çoğunlukla eş zamanlı var olan iyi huylu prostat büyümesinde de görülür ve kanser tanısında yardımcı olmaz.
Prostat kanseri erken tanısında en etkin yöntem prostat spesifik antijen (PSA) ölçümüdür. PSA, kanser hücreleri tarafından üretilen bir enzim değildir. Normalde prostat içinde bulunur ve bir miktar kana geçer. Prostat yapısının bozulduğu durumlarda kandaki PSA seviyesi artar. PSA değeri, kanser dışında, prostatit, iyi huylu büyüme,idrar yolu iltihaplanması gibi durumlarda da yükselir. Seviye yüksek saptanınca ayırıcı tanı yapılmalıdır. Kanser dışı faktörler yoksa prostat kanseri düşünülüp biyopsi yapılır. Günümüzde multiparametrik MR yapılarak, daha habis tümörlerin yerlerini görebilmek mümkündür. Biyopsi yöntemi ise, elde
varsa, füzyon biyosi tekniği ile yapılması fayda sağlayabilir. Biyopsi transrektal ultrasonografi yardımıyla makattan yapılır ve birden fazla örnek alınır.
Tanı konulduğunda, evreleme yapılır. PSA değeri 10 ng/dl’den az ise tüm vücüt taramasına gerek yoktur. Yine de asıl belirleyici, kanser hücrelerinin bozulma derecesini gösteren Gleason skorudur. Skor yükseldikçe kanserin yayılma oranı artar.
Prostata sınırlı kanserin tedavisi, organın cerrahi olarak çıkartılmasıdır. Günümüzde popülar olan yöntem robot yardımlı laparoskopik radikal prostatektomi uygulamasıdır.
Lokal ileri hastalıkta radyoterapi tercih edilmekte ise de bazı özel endikasyonlarda cerrahi uygulanabilmektedir.
İlerlemiş prostat kanserinde tedavi ilaç yoluyla olmaktadir.
Günümüzde prostat kanseri evrelemesinde, özellikle nükslerin taranmasında PSMA PET-BT kullanılmaktadır