Acıbadem Bursa Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Oktay, Türkiye’de böbrek nakli ve organ bağışının durumu hakkında bilgi verdi.

YILDA 3 BİNİN ÜZERİNDE BÖBREK NAKLİ YAPILIYOR organ nakli hem kadavradan hem de canlıdan yapılabiliyor. Gelişmiş ülkelerde kadavradan alman böbreklerle yapılan nakil ön planda. Ülkemizde ise durum biraz tersine. 100 organ naklinden neredeyse 72-73’ü canlı vericiden yapılıyor. Canlıdan nakil aslında çok fazla arzu edilen bir durum değil; ama aynı zamanda hastalar için bir umut kaynağı. Türkiye’de yılda 3 binin üstünde böbrek nakli yapılıyor. Bu, dünya genelinde çok önemli bir rakam.

Ülkemiz canlı vericili böbrek naklinde milyon başına nüfus oranı ile dünya birincisi diyebiliriz. Tabi bu durum büyük bir bilgi birikimi de oluşturuyor. Kadavrada ise ortanın biraz gerisindeyiz. Ancak Bursa, Bilecik, Çanakkale ve Balıkesir’den oluşan kısım bir istisna. Milyon başına donör oranı ülkemiz ortalamasında yüzde 8 oranındayken, 2018 yılı için Güney Marmara’da yüzde 23 oranındaydı. Bu oranın biraz üstünde Portekiz ve İspanya var. Geçen sene, Güney Marmara’da bulunan 4 merkezde 297 nakil yapıldı ve bu nakillerin yüzde 67’si kadavradandı. Kadavradan alınmış bir böbrek ile gerçekleşen nakilde böbrek; nitelikli, kaliteli, az travma görmüş, genç bir kişiye aitse ve kısa zamanda nakledilebiliyorsa bu naklin başarı oranı canlıdan nakil ile aynıdır.” VERİCİLERE KAPALI CERRAHİ UYGULANIYOR “20001i yıllara kadar böbrek vericilerine daha büyük kesiler yapılıyordu ve bu uzun keşi daha uzun süre ağrı demekti. Şimdi ise kapalı ameliyatlarla sağlanabiliyor. Özel gözlüklerle üç boyutlu olarak küçük kesilerden giriş sağlanarak böbrek, en az ağrı hissedilen kasık bölgesinden çıkarılıyor ve estetik bir şekilde dikiliyor. Bu, verici için çok büyük bir avantajdır.

Çünkü ağrısı az olur ve enfeksiyon minimum orandadır. Ayrıca kişi kısa bir sürede sosyal hayatına döner. Amerika’da bu yöntemin vericileri yüreklendirdiğini gösteren bilimsel çalışmalar da mevcuttur.” ORGAN BAĞIŞINDA EN ÖNEMLİ BAŞARI KOORDİNATÖRLERE AİT “Kadavradan organ bağışında organ, kişi özel şartlarda ölmüşse kullanılabilir; yani kişinin yoğun bakımdayken ölmüş olması gerekiyor. Güney Marmara’da koordinatörlerin neredeyse yüzde 80’i yoğun bakımı bilen kişiler. Organ bağışının artmasında en önemli rol, organ nakli koordinatörlerine ait, organ nakli başarılarında görünmeyen kahramanlar. Yoğun bakımda sevdiğini kaybetme üzüntüsü yaşayan insanlara, beyin ölümünü anlatmak ve organ bağışıyla pek çok kişinin hayata dönebileceği konusunda ikna etmek ayrı bir sanattır.

Özellikle insan psikolojisinden anlamayı gerektiren bir durumdur. Organ bağışı konusunda kışlada, camide, okullarda bu konuda eğitimler de verildi. Hastaneler bu konuda kendi aralarında bir centilmenlik yarışı içindeydi. Sağlık Bakanlığı ve Müdürlüğü’nün de desteği oldu. Kısacası birçok bileşen oldu ve sonuçta 10 yılda yükselen bir grafik oldu.

KİMLER ORGAN BAĞIŞINDA BULUNABİLİR?

“Normalde her sağlıklı birey organlarını öldükten sonra kullanılması için bağışlayabilir. Sadece bulaşıcı hastalığı ya da onkolojik kanser problemi olan kişiler bağışta bulunamaz. Bunun dışında büyük bir engel yoktur. Yönetmelik olarak tüm hastanelerin birer koordinatörü olmak durumundadır. Organ bağışında bulunmak isteyenler hastanelere başvurabilirler. Yine Sağlık İl Müdürlükleri’ne de bu konu için gidebilirler. Şahitli olarak tüm bilgiler kayıtlara geçer. Bağış için kişiye herhangi bir test yapılmaz. Bağış sonrası kendilerine bir bağış kartı verilir. Organ bağışı yapan kişinin vefatı durumunda organları kullanılabilecek durumdaysa kural olarak en az bir aile yakınından da yazılı onay alınır.”

Haber için tıklayın.

Prof. Dr. Bülent Oktay 

18.11.2019  Yenibirlik Gazetesi